วันปิยมหาราช (23 ตุลาคม)

ความหมาย

         วันปิยมหาราช หมายถึง วันที่ระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่มีต่อพสกนิกรชาวไทยและแผ่นดินสยาม ซึ่งวันนี้เป็นวันคล้ายวันสวรรคตของพระองค์ด้วย

ความเป็นมา

         พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นโอรสองค์ที่ 4 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในรัชสมัยที่พระองค์ทรงปกครองประเทศนั้น พระองค์ได้บริหารบ้านเมืองได้สงบสุขและมีการพัฒนาในหลายๆด้าน และพระราชกรณียกิจที่สำคัญของพระองค์เช่น การเลิกทาส การตราระเบียบการปกครอง โดยแยกหน่วยราชการออกเป็น กรม กอง ต่างๆ การสาธารณูปโภค ได้แก่ การประปา การสร้างทางรถไฟ การสาธารณสุข การไฟฟ้า ด้านการศึกษา ทรงโปรดเกล้าฯ ให้จัดสร้างโรงเรียนหลวง คือ โรงเรียนวัดมหรรณพาราม และโรงเรียนสตรี ตำราเรียน แบบเรียนหลวง เกิดขึ้นนอกจากนี้พระองค์ทรงใช้พระปรีชาสามารถในการรักษาประเทศชาติให้มีเอกราชคงอยู่ ถึงแม้จะต้องเสียดินแดนบางส่วนไป ทางด้านความสัมพันธ์ในประเทศและต่างประเทศ พระองค์เสด็จประพาสยุโรปเพื่อเจริญสัมพันธไมตรี และนำความเจริญมาสู่บ้านเมือง ยังมีประเทศเพื่อนบ้านอีกหลายประเทศ

         การเสด็จประพาสภายในประเทศ จะทรงปลอมพระองค์เพื่อต้องการดูแลทุกข์สุขของราษฎรอย่างใกล้ชิด พระองค์ทางมีพระชนมายุ 58 พรรษาทรงพระประชวรและได้เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 23 ตุลาคม พ.ศ.2453 นับได้ว่า เป็นการสูญเสียพระมหากษัตริย์ผู้ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณอันประเสริฐทรงพัฒนาบ้านเมืองให้เจริญรุ่งเรืองจนเป็นที่รู้จักของต่างชาติ การเสด็จสวรรคตครั้งนั้นนำมาซึ่งความโศกเศร้าเสียใจต่อประชาชนชาวไทย ดังนั้น ประชาชนชาวไทยจึงพร้อมใจกันถวาย สมัญญานามว่า “พระปิยมหาราช” มีความหมายว่า พระราชาผู้ยิ่งใหญ่ อันเป็นที่รักของปวงชน พระบรมราชานุสาวรีย์ของพระองค์ ประดิษฐาน ณ ลานพระราชวังดุสิต หน้าพระที่นั่งอนันตสมาคม หรือที่เรียกว่า พระบรมรูปทรงม้า และทางราชการได้ประกาศให้วันที่ 23 ตุลาคมของทุกปี เป็นวันปิยมหาราช หรือเรียกเป็นสามัญว่า “วันถวายบังคมพระบรมรูปทรงม้า