วันสารทไทย (วันแรม 15 ค่ำ เดือน 10 )

ความหมาย

         สารท หมายถึง ชื่อฤดูในระหว่างฤดูฝนกับฤดูหนาว คือฤดูใบไม้ร่วงเทศกาลทำบุญปลายเดือน 10

         วันสารทไทย ตรงกับวันแรม 5 ค่ำเดือน 10 เป็นวันนักขัตฤกษ์ที่เป็นช่วงเทศกาลทำบุญ และเป็นฤดูที่พืชพันธุ์ธัญญาหารกำลังให้ผลเป็นครั้งแรกในช่วงฤดูกาลนี้

ความเป็นมา

         ประเทศไทยมีการทำบุญวันสารทมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยและเชื่อกันว่าเป็นประเพณีของพราหมณ์ เนื่องจากมีปรากฎหลักฐานในหนังสือพระราชพิธีสิบสองเดือน และหนังสือนางนพมาศ

         การทำบุญสารท คือ การเอาข้าวที่ออกรวงเป็นน้ำนมไปทำข้าวปายาส

(ข้าวปายาส คือ ข้าวหุงเจือกับน้ำนม น้ำตาล ข้าวเปียกเจือนมผสมน้ำตาล) ข้าวทิพย์ และข้าวยาคู เพื่อเลี้ยงดูพราหมณ์ เพื่อจะได้เป็นมงคลแก่ข้าวในนาด้วย แต่เนื่องจากเรานับถือทั้งพระและพราหมณ์ ดังนั้นจึงติดมาเป็นพิธีของสงฆ์และในปัจจุบันได้มีการปลูกข้าวเหนียวแดง กะละแม กระยาสารท ในการทำบุญตักบาตร การทำบุญด้วยกระยาสารทเป็นการส่งเสริมพืชพันธุ์ธัญญาหารและการฝึกประกอบอาหารด้วย แต่ประเพณีการทำบุญในวันสารท ก็ได้เปลี่ยนแปลงไปตามกลาเวลาและความเชื่อตามท้องถิ่น และในแต่ละภาพก็จะมีชื่อเรียกและความเชื่อแตกต่างกันไปด้วย